Scènes uit het centrum

“Wat was het heerlijk rustig, hè?” Een vriendin over de voorbije semi-lockdown.
“Ik mis het nu al (smiley met traan).” Mijn broer via Messenger.
“Ik leefde helemaal op.” Een collega-journalist.
Zelfs nu de stad ruim een maand weer ‘open’ is en het ‘normale’ leven zo goed en zo kwaad als het gaat terugkeert, kom ik niemand tegen die geen lockdownheimwee heeft.
Mijzelf niet uitgezonderd.
Het is dan ook nog steeds wennen, die nieuwe vrijheid die aan zoveel mitsen en maren gebonden is. Zo aarzel ik of ik al naar de bioscoop durf. Afgesloten ruimtes zijn tenslotte de Nieuwe No-go Areas.
Maar ik wil graag de documentaire over modeontwerper Martin Margiela zien, de man die al ruim een decennium vrijwillig in lockdown zit en zijn modellen al in 1989 een facemask liet dragen.
En dus tijg ik naar Lab 111.
Met vier andere kijkers zit ik keurig verdeeld over de zaal als de deuren dichtgaan. Toch beweegt mijn hoofd automatisch van links naar rechts, op zoek naar ventilatieapparatuur.
Maar eenmaal in de film gezogen vergeet ik alles.
Tot tegen het einde de goedbezochte opening in 2018 van een Parijs’ retrospectief over het werk van dit Antwerpse genie voorbij komt. Met een schok gaat het door me heen:
“Zullen we ooit weer zo onbekommerd met z’n allen op een kluitje staan?”

Tekst & beeld: © Marjan Ippel, 2020
(De foto boven nam ik met mijn iPhone van het filmdoek. De foto onder is de filmposter)

• 

Ik sta voor een katsu sando*-bar te wachten tot ik mag bestellen. Langs mij lopen mensen die me van top tot teen kritisch opnemen.
Of dat echt zo is? Geen idee. Maar in mijn hoofd hoor ik ze denken: “Moet je d’r zien staan. Tssssk.”
Wachtrijen op straat waren in het verleden vooral tekenen van nood. De rij voor de sociale dienst, voor de gratis artsenpost, de immigratiedienst, gesloten grenzen, de lege supermarkten in het voormalige Oostblok. En in de voorbije kredietcrisis de rij voor de omvallende banken. Hardwerkende burgers die hun aan deze instituten toevertrouwde zuurverdiende loon nog snel wilden opnemen om eten te kopen voor hun familie.
Wie buiten in een wachtrij stond, was getekend door ellende. Bevoorrechten stonden niet in de rij (behalve toeristen).
Wachtenden schaamden zich er veelal voor dat hun misère samen met het laatste restje trots openlijk op straat lag.
In de huidige anderhalvemetercrisis kreeg de wachtrij een andere betekenis. In de rij staan is niet langer perse een teken van nood. Integendeel. Voor een luxebroodje wachten op de met krijt of plakband gemarkeerde hartjes dan wel kruisjes, is in deze coronatijd vol wereldwijde onrust en ziekte evenzeer onderdeel van het ‘nieuwe normaal’.
Bíjna aan de beurt, stap ik uit de rij. Verwonderd nagekeken door mijn medewachtenden maak ik me uit de voeten.
Wachtrijschaamte.

*Katsu sando: trendy Japanse sandwich.

Tekst & beeld: © Marjan Ippel, 2020

Ik heb serieuze mierenoverlast op mijn vlot. Niet ongelijk aan de konijnenplaag die Australië, ook een eiland, in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw in de greep hield.
Om dit probleem te tackelen besloot ik in navolging van Facebook-Mark tot een zogenaamde ‘town hall’ (voorheen ‘call’, daarvoor ‘even zitten’).
“Doe een lockdown”, werd me daarop van verschillende kanten aangeraden. Maar zo is de situatie in feite al, qua eiland. En zie de mieren dansen op het vlot.
“Mexit”, schreeuwde een woeste eilandbewoner.
“Gooi er geld tegenaan”, opperde een ander. Koper geld, welteverstaan.
Over de Australische oplossing van destijds, een virus, werd wijselijk gezwegen.
Tenslotte sprak een leerkracht. Zij adviseerde: “Grenzen stellen”. Met schoolkrijt moest ik duidelijke lijnen trekken, waar de kolonievormende sociale insecten (dixit Wikipedia) niet overheen zouden mogen. Social distancing, maar dan voor mieren. Doorbreek hun geurspoor met iets waar ze een hekel aan hebben en ze maken rechtsomkeert.
Krijt.
Nu was juist krijt overal uitverkocht vanwege de lockdowngewoonte van thuislessende schoolkinderen om er de stoep mee te verfraaien. Na dat subprobleem te hebben aangepakt, werd ik geconfronteerd met de kernvraag: hoe zet je de lijnen zo, dat de mierenkolonie zich niet verspreidt, maar daadwerkelijk het vlot verlaat?
Ik kom er niet uit.
Is er een meetkundige in de town hall?

Tekst & beeld: © Marjan Ippel, 2020

De strikte ophokplicht voor 70-plussers is versoepeld. Toch kijk ik tijdens mijn ochtendloopje over het WG-Plein op van de kring met kleurige elastieken ochtendgymmende 70+ vrouwen.
Nog meer verbazen me de twee fanatieke tafeltennissters even verderop, hun ‘bingowings’* bij elke beweging wapperend als vaantjes in de wind.
Welkom terug, denk ik.
Hoewel, terug?
Vooral in Aziatische steden bevolken samen sportende, walsende, musicerende, mahjongende, een kaartje leggende en tai chi’ende bejaarden de publieke parken en pleinen. Met name het walsen op muziek uit zelf meegebrachte boomboxes is er een schouwspel voor alle leeftijden. Niet in de laatste plaats omdat de trotse ouderen zich voor de gelegenheid soms ravissant uitdossen.
Zo niet in Amsterdam. Bejaarden zijn hier in de openbare ruimte ook in ‘normale tijden’ behoorlijk onzichtbaar. In de parken vol hormonale bootcamps en bokstrainingen. Op pleinen met spelende kinderen en hun ouders. Langs de grachten, waar jongeren met de benen over de kade bungelen, genietend van de avondzon.
Zie je hier plussers op straat, dan proberen ze in gedrag en kleding zoveel mogelijk onzichtbaar op te gaan in de massa van minners.
Seniorschaamte in een stad waar ‘jeugd’ het gospel is.
Hoog tijd dat de openbare ruimte post-lockdown wordt teruggegeven aan alle leeftijds- én bevolkingsgroepen.

*Bingowings: zogenaamde flubberarmen, oftewel zwiepende bovenarmen. Ook wel: ‘Juliaantjes’ (naar de vroegere koningin Juliana) of ‘theatergordijnen’.

Tekst & beeld: © Marjan Ippel, 2020

“Laten we het beslismoment vervroegen.”
Ik kijk verbaasd achterom. Wíj?
Druk in zijn mobiel pratend loopt de man op sportschoenen bijna dwars door mij heen. Hij zit in vergadering, concludeer ik uit het vervolg van zijn ‘call’ over de ‘core competence’ van zijn ‘taskforce’ dat ik onvrijwillig meekrijg.
Correctie: hij lóópt in vergadering. Op straat.
Sinds het corona-advies verschuift van ‘blijf thuis!’ naar ‘ga naar buiten (mits op 1,5m <->)!’ wordt buitenshuis niet alleen flink gesport, maar vullen de straten zich met een fenomeen dat nog niet eerder zo systematisch van-9-tot-5 in de buitenlucht opspeelde.
Kantoorlingo.
Vanaf het bankje aan de overkant galmt de stem van een ‘zoomende’ vrouw – laptop op schoot – over ‘benchmarken’ en ‘employablity’. Achter haar langs ‘klankbordt’ een jogger draadloos met andere thuiswerkers over ‘het gameplan’ dat ze samen nog moeten ‘finalizen’.
In de rij voor het koffietentje worden er vóór mij draadloos agenda’s ‘gesynct’ (“Nope, sorry. 1-1tje met Jackie”), terwijl achter mij per videocall een ‘klap op de deal’ wordt gegeven.
Zoals in sommige landen de veilige beslotenheid van de eigen auto tot thuisclub, thuisrestaurant en thuisbios werd, zo is in wandel- en fietsstad Amsterdam de complete openbare ruimte onofficieel uitgeroepen tot thuiskantoor.
O.kééé…
Kunnen we even zitten om te levelen hoe ik daarmee kan dealen zonder dat dit een episch issue voor mij wordt?

Tekst & beeld: © Marjan Ippel, 2020

Terwijl ma meerkoet een kraaienkoppel bestormt dat haar twee overgebleven pubers te dicht nadert, bolt herkansingsmoeder eend met het uur meer op. Het teken dat haar kroost nu elk moment het snaveltje door het ei gaat steken.
Wij zijn er klaar voor: tijdens een van ma’s schaarse afwezige momenten (waar was pa in deze hele tweede leg?) hebben we een springplank in de lavendelbak proberen aan te leggen. Dat is niet helemaal gelukt. Om hoe dan ook te voorkomen dat de hoge rand van de plantenbak een onneembare hindernis blijkt en moeder net als vorig jaar verscheurd zal worden tussen de voorlijke kleintjes die onverschrokken het water inspringen en de schuchtere die de horde niet weten te nemen, ligt er een handgemaakte Chinese keukenzeef met lange stok klaar. Zo kunnen we de treuzelaars eventueel opscheppen en het water in katapulteren.
Kijk mama, zonder handen!
Maar nu het vaarverkeer weer vrijwel op het oude meedogenloze niveau is, hou ik mijn hart extra vast. Als elf lockdown-eendjes het al niet redden onder de meest gunstige omstandigheden ever, hoe zal dat dan dit keer gaan?
De tweedekanskloek kan beter even in de leer bij ma meerkoet. Het kraaienstel vlucht nu namelijk met de staart tussen de benen luid jankend weg.

Tekst & beeld: © Marjan Ippel, 2020

Dus ik zette mijn lockdown-Herman op Facebook met de mededeling dat ik 375 van mijn allerbeste vrienden zocht om hem mee te delen. Ik wil niet zeggen dat er zich meteen – of zelfs op enig moment – 375 meldden, maar er replyden en DM-den me toch aardig wat die t.z.t. wel een stukje Herman wilden.
Goed om te weten dat ik vrienden heb. Zeker nu. Toch mooi zo’n kettingdesem mijmerde ik gelukzalig, terwijl ik Herman nog eens over z’n dekseltje aaide.
Hoe ik in lockdowntijden de desemstarters überhaupt in Appingedam of Maaseik zou krijgen, was van later zorg.
Maar intussen zat ik dus eigenlijk met een soort onwillige puppy. Wel eten, niet groeien. Wat ik ook deed – extra dekentje, nieuwe speeltjes, aaien, vriendelijk toespreken – Herman slokte zijn voeding naar binnen, rekte zich wat uit, om vervolgens weer comfortabel in te zakken als een oude uitgewoonde stoel.
Allengs groeide bij mij de prestatiedruk. Ik móest leveren om al die net geen 375 FB-vrienden niet teleur te stellen. Als een steeds scherper zwaard van Damocles bungelde hun aanstaande afwijzing boven mijn hoofd.
Het Groot Persoonlijk Onheil leek onafwendbaar.
Precies híerom deed ik dus nooit mee met kettingbrieven…
Herman heb ik de wacht aangezegd. Lockdown of niet.

Deze column is een vervolg op Het kettingdeeg.

Tekst & beeld: © Marjan Ippel, 2020

Razendsnel ging het dit keer. Geen voorbezichtigingen, niks proefzitten of kwartiermaken. Opeens zat ze er gewoon weer, moeder-eend-die-geen-moeder-meer-was. Bestaat daar trouwens geen woord voor?
Tijdens de eerste leg speculeerden we regelmatig of de overlevingskansen van onze aanstaande petekindjes hoger waren, nu rondvaartboten met hun notoir heftig zuigende kielzog compleet uit het grachtenbeeld zijn verdwenen. Of dat de door niets meer gehinderde watervogels en het onderwatergedierte nu de grootste bedreiging zouden vormen. Hoe dan ook, de elf jonkies was uiteindelijk een niet veel langer leven beschoren dan in pre-lockdownjaren. Daar kon zelfs onze custommade springplank niets aan veranderen.
Maar het was nog vroeg in het seizoen. En, toeval of niet, op de ochtend van moederdag keerde mevrouw eend terug in de aloude moederschoot, de lavendelplant die nét weer aan het dichtgroeien was. Maar alsof ze niets anders hadden verwacht, bogen de takken van de lavendel gewillig terug in de vertrouwde kloeke vorm. Gelukkig bleef het pas gereanimeerde siergras ‘lampenpoetser’ een tweede leg bespaard.
En nu zit ze er weer. Eieren heb ik ook al gespot. Grote afwezige ditmaal: vader eend. Of moet ik zeggen: vaders?
De vooruitzichten zijn hoopgevend, want ook met deze uitrekendatum is de kans uiterst klein dat hier in de tussentijd weer rondvaartboten zullen filevaren.
Nu alleen nog een nieuwe springplank.

Wordt vervolgd…

Tekst & beeld: © Marjan Ippel, 2020